Od ponad 50 lat tytan znajduje zastosowanie w stomatologii. Kojarzy się głównie z prężnie rozwijającą się dziedziną implantologii. „Przypadkowe” odkrycie przez Branemarka faktu, że tytan ma zdolność integracji z tkanką kostną umożliwiło w konsekwencji wykonanie setek tysięcy implantów u ludzi.
Tytan to jednak nie tylko materiał wykorzystywany przy produkcji implantów śródkostnych, znajduje również zastosowanie w protetyce stomatologicznej. Spektrum zastosowań jest bardzo szerokie – od protez szkieletowych, prac kombinowanych z koronami teleskopowymi i zasuwami, poprzez konstrukcje stałe w postaci koron i mostów, aż do precyzyjnych rozwiązań suprakonstrukcji implantologicznych wspartych na filarach – implantach.
Implanty zębów: nadwrażliwość na tytan
W dobie coraz większej alergizacji społeczeństwa na różne czynniki zewnętrzne pojawia się dyskusja na temat nadwrażliwości na tytan stosowany w jamie ustnej, w postaci wszczepów śródkostnych i uzupełnień protetycznych. Objawy nadwrażliwości mogą być różne: od niegroźnej wysypki na twarzy, żółtej barwy płytki paznokciowej, poprzez bóle mięśniowe, aż do przewlekłego zapalenia i rozrostu tkanki łącznej wokół implantów. Nadwrażliwość na metale jest badana rutynowo za pomocą testów skórnych.
Niewątpliwie tytan jest bardziej biokompatybilny od stosowanych do niedawna protez ze specjalnej stali nierdzewnej. Podstawową wadą stali było przenikanie jej składników do otaczających tkanek, zwane metalozą. Pod tym względem tytan i jego stopy odznaczają się znacznie lepszymi właściwościami. Pomimo doniesień na temat metalozy (tytanozy) w tkankach otaczających tytanowe przeszczepy stawu biodrowego i kolanowego brakuje informacji na ten temat w odniesieniu do tkanek miękkich i twardych otaczających śródkostne implanty pogrążone w jamie ustnej u ludzi. Badania prowadzone na zwierzętach (szczurach), u których pogrążono wszczepy tytanowe w obrębie kości czołowej i kości udowej nie wykazały obecności tytanu w kości wokół implantów. Odnotowano wprawdzie miejscową obecność tytanu w tkankach mięśniowych królików białych, ale należy podkreślić, że były to implanty tytanowe pozbawione powierzchni ochronnej (azotku tytanu TiN czy hydroksyapatytu). Inni badacze stwierdzili natomiast akumulację aluminium, a nie tytanu, w kości po zastosowaniu minipłytek zespalających złamania kostne. Nie zaobserwowano różnicy w zachowaniu się tkanki kostnej oraz dziąsła brzeżnego przy zastosowaniu łączników wykonanych ze złota i łączników tytanowych na pojedynczych wszczepach z cementowanymi uzupełnieniami – 4-letni okres obserwacji potwierdził dobre właściwości tego metalu w kontakcie z żywą tkanką. Wysoka biozgodność tytanu jest związana z brakiem korozji, co potwierdzono w badaniach in vitro. Nie zaleca się jednak stosowania fluoru w okolicy wszczepów tytanowych, gdyż powoduje to wydzielanie ogromnej ilości jonów metalu. Dodatkowej akumulacji jonów sprzyja niskie pH.
Co jeśli nie tytan?
Rozwój technologii produkcyjnej i stosowanie powierzchniowych warstw ochronnych mają na celu zminimalizowanie nadwrażliwości na tytan. Z klinicznego punktu widzenia jest to materiał optymalny do wykorzystania w jamie ustnej ze względu na jego właściwości i potwierdzoną biokompatybilność. Jeśli jednak po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z pacjentem, wykonaniu testów skórnych, a w szczególności bardziej miarodajnych i wiarygodnych testów immunologicznych zostanie stwierdzona nadwrażliwość na tytan – należy rozważyć całkowitą eliminację tego metalu z jamy ustnej i zastosowanie innych rozwiązań rehabilitujących narząd żucia.
Alternatywnym rozwiązaniem – dla pacjentów z nadwrażliwością na tytan oraz przy braku możliwości użytkowania implantów śródkostnych wykonanych z tytanu – mogą być implanty cyrkonowe. Zainteresowanie materiałami ceramicznymi w stomatologii istnieje od kilkudziesięciu lat, a w literaturze nie ma doniesień na temat nadwrażliwości na tlenek cyrkonu. Implanty ceramiczne są proponowane jako jednoczęściowe, przezśluzówkowe, dla celów implantologicznych wykonane z ceramiki najwyższej jakości.
Na podstawie:
Prof. Andrzej Wojtowicz,
dr Piotr Wesołowski –
Zakład Chirurgii Stomatologicznej WUM
Źródło:
http://www.oil.org.pl/
Dodaj komentarz